ويلسون سوسيوبيولوژي را به عنوان مطالعة سيستماتيك بنيانهاي زيستي در مورد همة رفتارهاي اجتماعي تعريف مي‌كند. از لحاظ نظري مسألة اساسي اين علم پرسش دربارة رفتارهايي است كه ظاهراً با اصول انتخاب طبيعي در تعارض هستند، اما به‌راستي چگونه اين رفتارها از قبيل فداكاري تداوم و توسعه مي‌يابند. نخستين چاپ كتاب سوسيوبيولوژي در سال 1975 بود كه به حق سنتزي مدرن و انقلابي از علوم زيستي خوانده شد، به طوري كه انجمن بين‌المللي رفتارشناسان آن را مؤثرترين كتاب قرن بيستم ناميدند. سوسيوبيولوژي حوزة جديدي از علم است كه دربردارندة يافته‌هاي علوم اجتماعي، زيست‌شناسي و علوم انساني بوده و ديدگاه‌هاي بين‌رشته‌اي و جامعي از حقيقت رفتارهاي جانوران از جمله انسان ارائه مي‌دهد. اين كتاب اغلب به دليل طرح موضوع تقدير بيولوژيكي مورد انتقاد واقع مي‌شود، موضوعي كه زمينه را براي ظهور بحثهاي جنجال برانگيز از قبيل كتاب ژن خودخواه نوشتة ريچارد داكينس آماده كرد. در كتاب سوسيوبيولوژي به رفتارهاي فردي و اجتماعي جانوران و مفهوم اين رفتارها در شرايط گوناگون از قبيل يافتن غذا، پناهگاه، جفت و رويارويي با دشمنان پرداخته مي‌شود. در مورد كلوني‌هاي حشرات مفاهيم جديدي عنوان مي‌گردد، گاهي اين كلوني‌ها به عنوان ارگانيزم واحدي تصور مي‌شود كه در فضاي جغرافيايي منتشر شده است يا به عبارتي ديگر وزن اين ارگانيزم در نقاط مختلف توزيع شده و داراي صدها تا ميليونها دهان كوچك مي‌باشد. آنچه بر ويژگي اين اثر مي‌افزايد پرداختن به انسان در همان چارچوبهاي نظري و روش‌شناختي است كه در مورد ساير جانوران به كار رفته است. از اين پس پاي مباحث كتاب به حوزه‌هاي علوم انساني نيز باز مي‌شود و دانشمندان اين حوزه را هم به تأمل يا انتقاد وا مي‌دارد. در ميان منتقدين، انديشمندان فمينيست جدي‌تر از ديگران به نظر مي‌رسند، به زعم آنها نوع بشر بردة تقدير بيولوژيكي نيست و براي هميشه در بند الگوهاي ابتدايي رفتار باقي نمي‌ماند، بلكه انسان قادر است تا در وراي طبيعت بيوشيميايي خود استدلال كند و دربارة خلق الگوهاي جديد بينديشد. گاهي منتقدين، كتاب سوسيوبيولوژي را خوراك تئوريك براي انديشه‌هاي سياسي راديكال معرفي كردند و تا مدتها پژوهشگران اين رشتة جديد از بيم اين‌گونه اتهامات، آثار خود را تحت عنوان اكولوژي رفتار منتشر مي‌كردند. اين كتاب در بسياري از حوزه‌هاي علوم، طرح پرسش مي‌كند و برخي از مفروضات و مقدمات ظاهراً بديهي را به چالش فرا مي‌خواند. از اين رو مي‌توان كتاب سوسيوبيولوژي را با كتاب اصل انواع داروين مقايسه كرد، زيرا بسياري از زيست‌شناسان و دانشمندان علوم اجتماعي را به تأملي دوباره در حقيقت زندگي جمعي دعوت مي‌كند. ويلسون معتقد بود كه سرانجام سوسيوبيولوژي به بسياري از مسائل علوم اجتماعي پاسخ خواهد داد كه به‌نظر مي‌رسد پيش‌بيني او در شرف تحقق است. اين كتاب سرآغاز تولد رشته‌اي جديد به نام سوسيوبيولوژي بوده و در سرگذشت علوم به عنوان كتابي كلاسيك و مهم تلقي مي‌شود. بنابراين خواندن آن هم از لحاظ علمي و هم از نظر تاريخي مفيد و قابل توصيه است.

برای ارسال نظر وارد سایت شوید